Publicatie: Komt de eland terug in Nederland?

Europese elandpopulaties nemen toe en breiden zich uit naar het westen. De kans op natuurlijke migratie van de eland naar Nederland lijkt echter klein. Student Lukas de Graaf deed onderzoek naar natuurgebieden in Nederland die, ecologisch gezien, geschikt zouden kunnen zijn voor de eland. Deze gebieden bieden kansen voor herintroductie. Zijn bevindingen zijn nu te lezen in het zomernummer van het kwartaalblad De Zoogdier.

“Wereldwijd gaat de biodiversiteit nog steeds hard achteruit. Grote zoogdierpopulaties hebben meer dan de helft van hun historische verspreidingsgebied verloren als gevolg van antropogeen habitatverlies. Grote herbivoren spelen als ecosysteemingenieurs een ingrijpende rol in biotische en abiotische processen, zoals vegetatiestructuren en nutriëntencycli. Daarom kunnen natuurlijke terugkomsten en herintroducties van grote herbivoorpopulaties veel impact hebben en zelfs bijdragen aan het beperken of terugdringen van klimaatverandering. De eland is een voorbeeld van een soort die grote cascade-effecten kan veroorzaken en fundamentele ecosysteemprocessen kan beïnvloeden”, zo schrijft Lukas in zijn publicatie.

Historisch gezien was de eland in bijna heel Europa te vinden, maar in de Middeleeuwen zijn populaties sterk achteruitgegaan en is de eland in grote delen uitgestorven, met name door jacht. Het laatste bewijs van de aanwezigheid van de eland in Nederland was zijn vermelding in een jachtvergunning uit het jaar 1025.

Als onderdeel van zijn onderzoek, heeft Lukas op Europese schaal een kosten-afstand analyse uitgevoerd, die vanuit bepaalde brongebieden in Polen (de Oder Delta, Biebrza en Kampinos National Park) berekent in welke mate de eland zich zelfstandig over Europa kan verspreiden. “De kosten-afstand analyse laat zien dat een groot deel van Polen, Duitsland en Tsjechië voor de eland goed te bereiken is, maar dat Nederland lastig bereikbaar blijkt. Met name het Ruhrgebied lijkt een blokkade te vormen.”

Ook op Nederlandse schaal heeft hij een habitatgeschiktsheid analyse uitgevoerd. “Met deze analyse zijn er, ondanks dat grote delen van Nederland erg gefragmenteerd zijn, meerdere geschikte gebieden in Nederland geïdentificeerd. Meerdere van deze gebieden (in totaal 22) zijn gedetailleerder geëvalueerd op geschiktheid en mogelijkheden voor het uitvoeren van een proefstudie. Onder andere het Drent-Friese Wold, de Weerribben-Weiden, de Sallandse Heuvelrug, het Horsterwold, de Biesbosch, de Kalmthoutse Heide en de Meinweg lijken gebieden te zijn met kansen voor de eland.”

Meer lezen?

Lees het artikel verder in de nieuwste editie van De Zoogdier, beschikbaar voor leden van de Zoogdiervereniging.