Publicatie: De sociale structuur van wildlevende konikpaarden
In het lentenummer van het kwartaalblad De Zoogdier duikt FREE Nature dieper in op de sociale dynamiek van wildlevende konikpaarden. Wie namelijk vanaf een afstand naar een grote, wildlevende kudde konikpaarden kijkt denkt dat alle dieren door elkaar lopen. Maar wanneer je de dieren wat langer bestudeert, zal je ontdekken dat zo’n kudde uit tal van kleinere, sociale groepjes bestaat. Hoe steekt zo’n kudde koniks eigenlijk in elkaar? Welke sociale rollen kun je herkennen? En hoe zorgt deze onderlinge verstandhouding voor inteeltvermijding? Een klein voorproefje van het artikel...
FREE Nature heeft jarenlange ervaring met natuurlijke begrazing met runderen en paarden in de Nederlandse uiterwaarden. Haar grootste streven is het ontwikkelen van spontane natuur, waarbij de natuur daadwerkelijk op eigen benen staat. Daarbij wordt ingezet op begrazing door sociale groepen dieren, waarbij zowel mannelijke als vrouwelijke dieren, van alle leeftijden, samenleven. Voor een succesvolle inzet van sociale grote grazers in een natuurgebied, is kennis over de sociale dynamiek binnen diergroepen, bijvoorbeeld dat van het konikpaard, van cruciaal belang.
Het konikpaard
Het Poolse konikpaard wordt al enkele decennia met succes ingezet voor natuurlijke begrazing in Nederland. Het dier vertoont niet alleen de uiterlijke kenmerken van het oorspronkelijke wilde paard (Equus ferus) (geringe schofthoogte, muisgrijze wildkleur, zebra-achtige aftekeningen op de benen), maar ook de bouw. Uit onderzoek door de Australische wetenschapper Sharon May Davis en haar Nederlandse compagnon Zefanja Vermeulen (in samenwerking met FREE Nature), blijkt dat de unieke anatomische kenmerken van de konik, zoals extra ligamenten in het been, een volledig ligament in de hals, een aangepast kraakbeen en bijbehorende verfijnde bespiering in de lippen, in geen enkel gedomesticeerd paardenras terug te vinden zijn.
In alles is de konik dus aangepast op het overleven in de vrije natuur. Zélfs zijn wijze van sociale interactie en groepsvorming: iets wat gedomesticeerde paardenrassen veelal zijn verleerd. Juist die natuurlijke leefwijze heeft ervoor gezorgd dat de oeroude eigenschappen in de konik behouden zijn gebleven. Natuurlijke selectie heeft immers alleen effect als de aanwezigheid van bepaalde eigenschappen zorgt voor grotere overlevingskansen. Een stabieler stel benen, sterke hals én de mogelijkheid om verschillende gewassen moeiteloos tot je te nemen, bieden bijvoorbeeld voordelen. Hengsten met deze eigenschappen zijn in het voordeel en hebben betere kansen om het te schoppen tot leidhengst, waardoor ze deze gewenste eigenschappen zullen verspreiden.
Meer lezen?
Lees dit artikel, geschreven door medewerkers Tanja de Bode en Janneke Razenberg, verder in de nieuwste voorjaarseditie van De Zoogdier, beschikbaar voor leden van de Zoogdiervereniging.
