Ooggetuige van bijzondere interactie tussen wisenten en wolven op de Veluwe
Tijdens een routinecontrole op de Veluwe, waren drie natuurbeheerders ooggetuige van een zeer bijzondere interactie tussen twee sleutelsoorten. Het drietal, werkzaam voor Staatsbosbeheer, ARK Rewilding Nederland en kuddebeheerder FREE Nature, zagen dat enkele wolven de kudde wisenten benaderde. Deze bijzondere interactie illustreert een terugkeer van natuurlijke processen en het herstelvermogen van de natuur.
Op de Veluwe leven sinds 2016 weer wisenten: Europa’s grootste, inheemse landzoogdieren. Door hun formaat en dieet vormen spelen ze een belangrijke rol in het natuurlijke proces van begrazing, naast soorten als konijn, ree, hert en zwijn. Op de Veluwe bijvoorbeeld, zijn wisenten een van de weinige soorten die actief Amerikaanse vogelkers eten. Sinds enkele jaren zijn er, net als op de rest van de Veluwe, ook wolven aanwezig in het leefgebied van de wisenten.
Wisentkalf
Deze zomer werd er bij de wisenten een kalfje geboren. Bij een routinecontrole van het kalfje, de moeder en de rest van de kudde, zagen de beheerders iets spectaculairs. Drie wolven liepen in snelle pas richting de kudde wisenten. Wellicht roken de wolven de nageboorte, en kwamen ze tijdens hun dagelijkse ronde langs de prooidieren in hun territorium opportunistisch kijken of er iets te halen viel. De gealarmeerde wisenten zochten hun toevlucht in het bos. Uit GPS-gegevens blijkt dat zij al zigzaggend door het bos zijn gerend. De wolven zijn er vermoedelijk even achteraan gegaan, maar helemaal zeker weten men dat niet: het gesloten bos maakte het onmogelijk om te zien.
De beheerders zochten de kudde even later weer op en troffen alle dieren, inclusief het kalfje, alweer rustig herkauwend aan.
Sociale kudde biedt beste bescherming
Wisenten leven in een kudde die het hele jaar rond in de natuur leeft. De kudde heeft een sociale structuur, waarbij de meest ervaren koe de leiding heeft. Zij heeft veel gebiedskennis en weet bijvoorbeeld op welke plekken eten te vinden is.
Bij dreiging gaan wisenten op linie staan, met hun hoorns naar het gevaar toe. De kalfjes zoeken beschutting achter hen. Uit het buitenland weten we dat wisenten soms ook een beschermende ring vormen rondom de meest kwetsbare, jonge dieren. De wisenten op de Veluwe zullen de wolven al vele malen hebben geroken en wellicht ook hebben gezien, maar een echte ‘test’ zoals de wolven nu op de kudde uitvoerden, zal nog niet vaak zijn voorgekomen.
Als beheerders zagen we voorafgaand aan deze gebeurtenis al veranderingen in de kudde. Voorheen zonderde een zwangere koe zich af van de kudde in de dagen rondom de geboorte om zo in alle rust het kalfje ter wereld laten komen. Dit jaar werd het kalfje vrijwel direct na geboorte bij de kudde gezien. Dit kan erop wijzen dat de wisenten vanwege de aanwezigheid van de wolven voorzichtiger worden en de veiligheid van de kudde opzoeken. Ook bij runderen, zoals de Sayaguesa-runderen die op Planken Wambuis bij Ede leven, is deze gedragsverandering vastgesteld.
Van dichtbij meekijken
De interactie tussen de wolven en de wisenten was niet eenmalig, zo blijkt. Op de Veluwe staan twee mineraalblokken, waarmee wisenten en ander wild hun mineraalbehoefte kunnen aanvullen. Om het gebruik van de mineraalblokken goed te kunnen observeren, heeft kuddebeheerder Arjen Boerman van FREE Nature bij beide blokken een wildcamera geplaatst. Op de vele beelden zijn naast de wisenten, ook regelmatig wilde zwijnen, edelherten, reeën, dassen, vossen en verschillende soorten vogels waargenomen. Én de wolf. Vaak werd er slechts een enkel individu gezien, maar sinds de interactie tussen de wolven en de wisenten waar de beheerders bij waren, is ook het gehele roedel op beeld waargenomen.
“De wildcamera stelt ons in staat om van zeer dichtbij mee te kijken. Zo is op recente beelden te zien hoe de wolvenroedel de camera passeert en daarna loert naar iets wat buiten beeld staat. Niet veel later komen de wisenten in beeld, terwijl één van de wolven ze rustig liggend bestudeert. Dan komt de rest van de kudde tevoorschijn. Te zien is hoe de moederkoe haar kalf zoogt. Ze staan samen rustig in het midden van de kudde, terwijl zij en de rest de omgeving in de gaten houdt. Dat onderschrijft de kracht van een sociale kudde: de wisenten voelen zich veilig in hun familiegroep. Beide soorten bewaren de rust, maar zijn duidelijk zeer alert”, schetst Arjen Boerman de bijzondere beelden. “Deze interactie tussen roofdier en prooi hoort bij de natuur.”
De volledige publicatie is verschenen op de website van ARK Rewilding. Klik hier om het artikel te lezen.
