Zeldzame paddenstoelen aangetroffen op schone mest van grote grazers

09.12.2020

De grazers van FREE Nature laten zeldzame paddenstoelen terugkeren

Op de Slikken van de Heen, een natuurgebied van Het Zeeuws Landschap, zijn veel bijzondere paddenstoelen gevonden op de mest van grote grazers. Met name de poep van konikpaarden blijken rijk aan paddenstoelen. Dit robuuste paardenras leeft samen met rode geuzen en wisenten het hele jaar door in het gebied. Het gebied geeft de dieren alles wat zij nodig hebben. Grote grazers hebben van nature een hoge weerstand tegen wormen en andere ziekten. Doordat de dieren veel verschillende soorten planten eten, waaronder medicinale kruiden, hebben ze alleen in uitzonderlijke gevallen ontwormingsmiddelen of andere medicijnen nodig. Dit resulteert in schone mest die een bron van leven is. De hele zomerperiode zitten er ook ontelbaar veel insecten op de mest, waaronder wenkvliegen, strontvliegen, mestkevers en kortschildkevers.

Figuur 1: Geringde inktzwam (Coprinus sterquilinus), een zeer zeldzame mestpaddenstoel die allergisch is voor gif en medicijnresten.
Geringde inktzwam (Coprinus sterquilinus), een zeer zeldzame mestpaddenstoel die allergisch is voor gif en medicijnresten. © Chiel Jacobusse

Mest vol paddenstoelen

Nu, in de herfst, blijken ook paddenstoelen rijkelijk aanwezig. De sporen van deze paddenstoelen zijn aan komen waaien en in de mest beland, of zijn als sporenpakketjes of schimmeldraden aan planten blijven hangen en vervolgens door de grazers opgegeten. Deze sporen en schimmeldraden overleven het spijsverteringsproces en zitten dus al in de poep als die op de grond valt. De mest kan dan meteen van binnenuit gekoloniseerd worden. Voor de groei van de paddenstoelen moet het wel vochtig genoeg zijn. De buitjes van de laatste tijd hebben een goed effect gehad. Op de mest van de Zeeuwse grazers zijn niet alleen veel, maar ook een aantal zeer zeldzame paddenstoelen aangetroffen. Zoals de geringde inktzwam, een soort die als ernstig bedreigd op de rode lijst staat. Ook het zeldzame keutelkaalkopje en de weinig voorkomende valse witte mestinktzwam kwamen uit de mest tevoorschijn. De lijst van andere op de vlaaien en vijgen aangetroffen paddenstoelen is lang: van dooiergele mestzwam tot het paardenvijgbreeksteeltje en van het klein mestplooirokje tot aan de kleine grauwkop en nog veel meer.

Figuur 2: Valse witte mestinktzwam (Coprinus pseudoniveus) is een zeldzame paddenstoel.
Valse witte mestinktzwam (Coprinus pseudoniveus) is een zeldzame paddenstoel. © Chiel Jacobusse

Poep moet leven

Al deze paddenstoelen zijn zeer gevoelig voor gif, medicijnresten en kunstmest en komen daarom alleen voor in gebieden waar de grazers nagenoeg geen ontwormingsmiddelen of andere medicijnen krijgen. Voor de grazers is ontwormen en medicatie zelden nodig waardoor zowel insecten als paddenstoelen de mest als veilige voedingsbron kunnen gebruiken. De bijzondere Zeeuwse vondsten tonen het belang van schone mest zonder verontreinigingen aan. De resultaten zijn dan ook een aan prachtige voorbeeld van wat er nog meer mogelijk is in Nederland.

Figuur 3: Keutelkaalkopje (Psilocybe merdicola) op paardenvijgen.
Paardenvijgbreeksteeltje (Conocybe lenticulospora) op paardenvijgen.

 

Meer informatie over het project Poep moet leven vind je hier.

Dit artikel is een samenwerking van:

ARK Natuurontwikkeling: Leo Linnartz en Jeroen Helmer

FREE Nature: Wouter Deelen en Sabine Wolters

Het Zeeuwse Landschap: Chiel Jacobusse